Terug naar Alles over Schijndel

 

 

Historische beschrijving van de Meierij.

Handschrift vervaardigd in de jaren rond 1825 door A.C. Brock.

 

Uitgave van het streekarchivariaat “Langs Aa en Dommel” gevestigd te Veghel.

In offset-druk uitgevoerd door het Admini­stratief Centrum van de gemeente Schijndel.

 

Voorwoord

Het is een verschijnsel van deze tijd dat oudheidkundige zaken met meer dan gewone be­langstelling door velen worden gevolgd en be­studeerd.

Toen dan ook de streekarchivaris kennis nam van het unieke eigenhandig door A.C. Brock geschreven en getekende boek, is het plan op­gevat dit boek voor een bredere kring toegan­kelijk te maken.

Met medewerking van het kerkbestuur te Sint ­Oedenrode en het administratief centrum te Sohijndel, bleken mogelijkheden aanwezig om tot deze uitgave te komen.

En de streekarchivaris èn - niet in het minst de medewerkers van het administratief centrum - hebben met overgave gewerkt om tot een zo goed mogelijk resultaat te komen.

Dank aan allen die hun medewerking gaven. Ongetwijfeld zal deze uitgave ertoe bijdra­gen dat nog meer mensen geinteresseerd ra­ken in de geschiedenis van deze streek.

Dit alleen al zou deze uitgave rechtvaar­digen.

 

Liempde, januari 1978.

 

P.A. Smits

Voorzitter Streekarchi­variaat "Langs Aa en Dommel" .

 

 

Verantwoording

Dank zij de duidelijke schrijfwijze van Adri­aan Brock, koster van Sint Oedenrode, die leefde van 1775 tot 1834, kan thans zijn manu­script over de geschiedenis van de Meierij in originele vorm worden gedrukt. Tot dusver was bekend dat Brock een achttal manuscrip­ten had vervaardigd zoals deze worden genoemd in de geschiedenis van Sint Oedenrode door W. Heesters en Dr. C.S.M. Rademaker, terwijl onlangs is gebleken dat nog een tweetal werken over de wereldgeschiedenis door hem moeten zijn vervaardigd.

De onderhavige geschiedenis van de Meierij, de "Twede Afdeeling", vangt aan op bladzijde 139 als vervolg op het eerste deel dat de stad 's-Hertogenbosch beschrijft.

Zijn geschiedschrijving wordt echter niet we­tenschappelijk verantwoord geacht. In 1928 schreef de rijksarchivaris van Noord-Brabant - J.P.W.A. Smit - in de inleiding van de inven­taris van Sint Oedenrode door Mr. A.R.M. Mom­mers het volgende over de door Brock samen­gestelde geschiedenis van Sint Oedenrode:

"Als geschiedschrijver van St. Oedenrode heeft Mr. A.R.M. Mommers, afgezien van klei­nere bijdragen, een voorganger in den per­soon van Adriaan Brock - op 26 augustus 1775 als zoon van Cornelius Brockx te St. Oeden­rode geboren - die zoals hij zelf zegt "door prijslijke nieuwschiegigheid aangezet" het plaatselijk archief geheel doorwerkte en in 1815 de lotgevallen der vrijheid daaruit afschreef, welk handschrift nadien nog twee­ maal door hem is herzien. "

Verderop vervolgt hij:

"Met voordeel heeft Mr. Mommers dit geraad­pleegd, voornamelijk wegens de vele stukken die Brock gekend heeft en die inmiddels verdwenen zijn, maar daarom is het tegenwoordi­ge werk nog geen herhaling van het vroegere geworden. Brock immers die een waarheid­lievend maar weinig ontwikkeld man was - hij stierf op 7 mei 1834 als koster der St. Martinuskerk - heeft eenige bronnen niet gekend en andere slecht beoordeeld".

Het uitgeven van dit manuscript werd voornamelijk overwogen wegens de unieke pentekeningen van stad- en dorpsgezichten of -gebouwen, de ruim 400 afgebeelde familiewapens en de plat­tegronden. Deze plattegronden vervaardigde Brock naar de bekende kaart van Hendrik Ver­hees van 1794 en vulde ze aan met nieuwe gege­vens.

Wat Brock schrijft over zijn tijd - de jaren rond 1825 - moet in ieder geval worden geacht verantwoord te zijn. Beschrijvingen over vroe­gere tijden mogen dan misschien niet altijd waarheidsgetrouw zijn, ze bevatten toch tal van aanwijzingen die bij het geschiedenison­derzoek van nut zijn.

Het streekarchivariaat "Langs Aa en Dommel" besloot dan ook in mei 1977 dit manuscript te laten drukken, zodat zoveel mogelijk geïnte­resseerden hiervan kennis zouden kunnen nemen.

­

Op enkele plaatsen in dit manuscript bestaan leemten in de tekst, de ontbrekende gegevens hadden waarschijnlijk bij een nader onderzoek nog moeten worden ingevuld. Deze betreffen dan meestal de namen van heiligen aan wie een kerk, kapel of altaar is toegewijd.

Na iedere dorpsbeschrijving volgen een aantal bijlagen, die geen paginanummer dragen, ook de bladzijden met afbeeldingen zijn niet ge­nummerd. Vanwege de authenticiteit heeft geen hernunmering plaats gevonden.

Het manuscript is niet op alle bladzijden met dezelfde pendikte geschreven zodat sommige afdrukken minder gelijkmatig overkomen.

Het Administratief Centrum is er desondanks in geslaagd de tekst leesbaar te houden.

Ter complettering werd nog een inhoudsopgave, een klapper van persoonsnamen en een klapper van plaatsnamen ingevoegd.

 

Veghel, januari 1978

W.H. Cornelissen - streekarchivaris

 

Inhoudsopgave

 

Explicatie

 

Beschrijving van de steden, vlekken, dorpen, gehuchten en voornaamste gehuchten Peelland.

        Aarle-Rixtel                      blz. 169                         6 afb.

        Bakel                                      171                         3 afb.

        Erp                                        167                         2 afb.

        Geldrop                                  191                         1 afb.

        Helmond                                 139                         2 afb.

        Lierop                                    172                         2 afb.

        Mierlo                                     189                         1 afb.

        Nuenen                                  172                         9 afb.

        Schijndel                                161                         6 afb.

        St Oedenrode                          144                       10 afb.

        Veghel                                    164                       11 afb.

 

Beschrijving van de steden, vlekken, dorpen, gehuchten, voornaamste buurtschappen en kas­teelen onder Kempenland.

        Bladel                                     242                         3 afb.

        Lommel                                  233                         1 afb.

 

Beschrijving van de steden, vlekken, dorpen, gehuchten, voornaamste buurtschappen, heer­lijkheden en kasteelen onder Oosterwijk.

 

Beschrijving van de steden, vlekken, dorpen, gehuchten, kasteelen, heerlijkheden en voornaamste buurtschappen onder het kwartier van Maasland.

 

 

 

 Terug naar Alles over Schijndel